Theresa May heeft het niet onder de markt. Nadat het Brexit-referendum faliekant was afgelopen voor wie het had ingericht (David Cameron en zijn Conservatieve Partij), vluchtten alle mannelijke politici dapper weg, en bleef alleen Theresa om de klus te klaren. Ze heeft sindsdien meer tegenslag dan meevallers gekend. Het inmiddels befaamde artikel 50 van het verdrag van Maastricht is niet bedacht om exit-procedures in goede banen te leiden, veeleer om ze te vermijden, de tijd is kort, en sommige exiteers hebben de dolste beloften gemaakt, met veel rechten en weinig plichten. Of het een harde of zachte Brexit wordt weet niemand, zelfs niet of er een overeenkomst wordt beoogd.
Het gokken zit de Britse politici in het bloed, en na Camerons kemel met het Brexit-referendum had May de zalige gedachte vervroegde verkiezingen uit te schrijven — ik neem iedereen in snelheid en heb een comfortable meerderheid voor lange tijd, heeft ze gedacht. Ook zij is gehavend uit de stembus gekomen, en zag zich genoodzaakt bij Noord-Ierse radicalen gedoogsteun voor een minderheidsregering te zoeken, terwijl de Iers-Ierse grens een van de heetste onderhandelingsijzers is.
The Right Honorable Theresa May is slecht omringd. De voorbije dagen zagen twee van haar ministers zich verplicht hals over kop haar regering te verlaten. Op 1 november moest sir Michael Fallon, Secretary of State for Defence vertrekken, nadat enkele feiten over seksueel ongeoorloofd gedrag aan het licht waren gekomen, en bijkomende onthullingen werden gevreesd. Een week later, op 8 november, kon Priti Patel, Secretary of State for International Development haar biezen pakken. Geheime contacten met Israëlische verantwoordelijken hadden haar de das om gedaan. De stiekeme minister had May, noch de Secretary of State for Foreign and Commonwealth Affairs van haar grensoverschrijdend initiatief op de hoogte gebracht.
Queen en Prince (of Wales)
Het moet moeilijker zijn de Queen de laan uit te sturen. De Paradise Papers over belastingvlucht berichtten nochtans haar grensoverschrijdend gedrag (en dat van haar zoon, Charles, Prince of Wales). De dame die elk jaar, met een kroon op d’r hoofd en gezeten op een troon, plechtig the State Opening of the Parliament uitspreekt (ook Queen’s Speech genoemd), waarin ze namens de regering het beleid presenteert, investeert een deel van haar omvangrijke vermogen grensoverschrijdend om aan de door dezelfde regering voorgestelde en door het Parliament besliste belastingen te ontsnappen. Zo schiet ze grote gaten in haar eigen Majesty’s Gracious Speech.
Het grensoverschrijdend gedrag van de Queen heeft echter een excuus. Ze investeert op de Kaaimaneilanden en op Bermuda, Britse onafhankelijke overzeese gebieden (met een eigen regering, een eigen parlement en eigen wetgeving) waar ze evenzeer koningin is. Er ligt een fiscaal handige grens — en ook veel water — tussen Groot-Britannië en Noord-Ierland enerzijds, en de piepkleine belastingparadijzen anderzijds.
De grensoverschrijdende investeringen van de Queen geschiedden via het koninklijk graafschap Lancaster, dat sinds 1399 tot de Britse kroon behoort. In feite is het een privaatrechtelijk bedrijf, eigendom van de Kroon, dat inkomsten voor de heersende vorst en de troonopvolger genereert. Het bezit ongeveer 184 km² land (een oppervlakte groter dan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met boerderijen, stedelijke gebieden, oude monumenten en winkelcentra) en, zo leren ons de Paradise Papers, ook off-shore belangen in belastingparadijzen. Het wordt bestuurd door een Chancellor, die door de eerste minister wordt voorgedragen en door de koningin benoemd, en die deel uitmaakt van de regering en verantwoording moet afleggen voor het parlement. Allemaal boter op hun hoofd.
[Charles’ grensoverschrijdende investeringen lopen via het gelijkaardige graafschap Cornwall, dat 550 km² land bezit. De man kwam in opspraak voor zijn lobbywerk, enkele weken na zijn investeringen in de CO₂markt. >Paradise Papers: Prince Charles lobbied on climate policy after shares purchase]
* * *
Toen ik in de grensoverschrijdende samenwerking beroepsactief was, vergeleek ik de grens wel ‘s met kiekendraad. De burgers zijn de kiekens, en de machtigen der aarde zijn ganzen, ze vliegen erover heen.
Wat voor de een grensoverschrijdend is, is dat voor een ander niet.
* * *
De trouwe lezer heeft begrepen dat bovenstaande tekst op talig vlak ook aansluit op eerdere teksten als deze.
