Eind april, begin mei [2018] ben ik naar Noord-Italië gespoord, en heb er zeven steden bezocht: Turijn, Genua, La Spezia, Parma, Modena, Ferrara en Piacenza. Enkel Turijn kende ik al. Twee weken, of toch bijna, schoonheid, elegantie, vriendelijkheid, betrouwbaarheid, reinheid en lekkere dingen. Bijna, zeg ik, omdat er ook wel eens een uitzondering was.
Zo begon een bericht dat ik op 19 mei postte — ik was pas terug —, Italiaanse blinden, mooie auto’s, en een sluier, en waarin ik talrijke andere bijdragen aankondigde.

Dit is een overzicht en een doorwijspagina naar de berichten die volgden, een twaalftal, kort en lang, en naar enkele fotoreeksen. Sommige zijn aan één stad in het bijzonder gelinkt, of zijn er sterk door geïnspireerd. Andere mengen diverse steden door elkaar.

Om Genua te begrijpen kom je dimensies te kort is een korte tekst over een stad die van me veel meer aandacht verdient. Zoals ik zelf ter conclusie schrijf: Pas nu ik terug ben, begin ik te begrijpen wat die stad zo bijzonder maakt.

Genua is ook heel aanwezig, samen met een beetje Parma en Turijn, in Rubens, Van Dyck e i loro amici a Genova (e Torino, Parma…).
Als je Margaretha van Brabant nog niet kent — eertijds heetten alle vrouwen Margaretha, heel makkelijk om hen aan te spreken, maar lastig als je over hen praat —, is dit de gelegenheid om ook met haar kennis te maken (al is dat niet via Rubens of Van Dyck, die in de titel staan, maar dankzij Giovanni Pisano, begin veertiende eeuw).
Ook Jan Roos en Jan Soens zijn van de partij.

Ik heb van Genua ook drie korte fotoreportages gemaakt:

Veertien plaatjes over Genua, wat weinig is.

Hoe Genua naar een blauwe hemel reikt,

en naar een rode toekomst kijkt.

Samen met La Spezia komt Genua ook aan bod in de korte tekst mediterraneo. Italië is niet altijd een zonovergoten land.

De treinreis van La Spezia naar Parma (en het bezoek aan die stad) bracht me indrukken over treinen en kerken. Toegegeven, voor de kracht van mijn verhaal heb ik de historische werkelijkheid een beetje geweld aangedaan, en een kleine anekdote van Genova Brignole naar La Spezia verplaatst (de spoorwegman met zijn computer). Maar dat verandert niets aan mijn conclusie over Kerk en Staat.

Met Parma, de eerste van de reeks van vier — Parma, Modena, Ferrara, Piacenza — kwam mijn reis pas goed op dreef. Turijn en Genua zijn elk een wereld op zich, en La Spezia was een buitenbeetje in de regen, maar de vier zusters verwijzen voortdurend naar elkaar. Soms nam ik heel veel foto’s (Piacenza), een andere keer was dat minder (Parma), soms schreef ik lange teksten, dan weer korte, maar laat dat geen vergelijkende maatstaf zijn.

Parma, het raadsel blijft is een korte tekst over de duomo, waarvan de gevel me intrigeert, en over de sfeer in de middelgrote stad. Hoe beschrijf ik de ambiente op de Piazza Garibaldi, waar heel het stadje samenstroomt, of aan de duomo, waar je rust, sereniteit en schoonheid vindt? Parma is overigens ook in andere teksten aanwezig.
Bij Parma hoort ook een kleine fotoreeks.

Bij Modena staat weinig tekst. Misschien komt er later nog meer. Het is daarom, vooralsnog, Modena, met weinig woorden (maar niet zonder smaak), en met foto’s.

Ferrara, bloed kleeft aan dit beeld (waarbij ik met het woord ‘beeld’ niet het standbeeld of beeldhouwwerk bedoel, maar wat je ziet: er kleeft bloed aan wat je ziet). Het is een langere tekst, waarbij enig bekend en onbekend volk komt kijken. Een selectie: Goethe, Tiziano, Lucrezia Borgia, Josquin des Prez, Girolamo Savonarola… en de heren van Este (d’Este), eerst markgraven, of markiezen, en later hertogen van Ferrara en Modena. Ook bij Ferrara hoort een korte fotoreeks.

Piacenza — en Flandre la femme vaut un homme et souvent mieux is een lange tekst vol spiegels en paradoxen. Spiegels tussen Parma en Piacenza, en tussen Noord-Italië en Vlaanderen. Spiegels ook tussen mannen en vrouwen. Placentia (de Latijnse naam van de stad, die je ook in oudere Nederlandse en Duitse teksten vindt) lijkt wel een moederlijke term, terwijl de man op de foto, Alexander Farnese, zal je lezen, als feitelijke vader van België wordt voorgesteld, en zijn moeder in het verhaal een zeer belangrijk rol wordt toebedeeld. (Nee, niet toebedeeld, maar heeft.)
Let wel, ‘vaut’ in de titel is de vervoeging van ‘valoir’ (waard zijn), en niet van ‘vouloir’ (willen, of willen hebben). Er staat dus niet ‘En Flandre, la femme veut un homme, et souvent plus.’ (tenzij je dat liever leest).
Piacenza is een wat miskende stad. Het kan dus geen kwaad dat er ook meer foto’s zijn.

❦

Nu we goed op dreef gekomen zijn, kunnen we over Goethe praten. Zijn Italienische Reise.
In ‘van Goethe tot parmigiano’ vergelijkt de auteur (dat ben ik dus) zich met Goethe (!) — zoals een reis van twee weken zich tot een verblijf van twintig maanden verhoudt… Hij ontmoet ei zo na Plantin in Parma, komt met bijzonder boude beweringen over Ferrara en over de taal die daar gesproken wordt, en verhaalt hoe je Zwitsers en Italianen de kaas van het brood eten kan. ★★★☆☆