Geen krant is meer De Volkskrant dan De Volkskrant. Ze is een unieke, echt-Nederlandse combinatie van calvinistische radicaliteit en katholieke schuld en schaamte. Niet toevallig is de van oorsprong Brabantse, katholieke krant van Den Bosch via Utrecht naar Amsterdam verhuisd.
De Volkskrant heeft een brievenrubriek, die nog meer De Volkskrant dan De Volkskrant is, als je begrijpt wat ik bedoel, en die niet achter een betaalmuur zit. Je kan hem veelal makkelijk lezen — behalve de oudere edities, en de artikels waarnaar verwezen wordt — en je kan ervoor schrijven. Wat ik recent deed.
[De naam van een collega-lezer-schrijver-van-brieven heb ik hier tot J.B. afgekort.]
Op 3 januari 2025 zond J.B. uit Zeist een brief.
Hij bekloeg zich over de moeilijke relatie tot zijn buren, die van barbecuën houden, en niet van de verse groenten die hij zelf verkiest, en met wie geen gesprek — geen overeenstemming — over maatschappelijke thema’s mogelijk is.
En: samen klaverjassen is beperkt.
Op 6 januari zond ik volgende reactie:
Ben ik blij dat ik mensen als J.B. uit Zeist niet als buren heb (De Volkskrant, 3 januari 2025),
— Mooi weer vandaag, vind je niet? Ik hou wel van wat sneeuw, met de zon erop.
— Ja, maar de vluchtelingen.
— Die film van Harry Potter gisteravond ook gezien?
— Nee, want de transgenders.
— Heb je gezien dat de gemeente onlangs vier nieuwe bomen heeft geplant op het plein?
— Ja, maar die barbecue staat er nog steeds.
Misschien moeten mensen, naar Amerikaans voorbeeld, met gelijkgezinden in gelijkgezindenwijken gaan wonen, waar iedereen hetzelfde vindt. Bill Bishop in “The Big Sort. Why the clustering of like-minded America is tearing us apart”, 2009, legt uit hoe dat werkt. Noem het “de grote schifting” :-)
Ik heb buren, en buren gehad, met radicaal andere meningen dan ik. Toch drinken we samen koffie, of wat bier. Ze hebben wel gemerkt dat ze sommige grappen beter voor elders kunnen houden.
Dezelfde dag nog publiceerde De Volkskrant mijn brief als volgt:
Gelijkgezinden
Ben ik blij dat ik mensen als J.B. die klaagt over zijn barbecuende buren, niet als buurman heb. Misschien moeten mensen, naar Amerikaans voorbeeld, met gelijkgezinden in gelijkgezindenwijken gaan wonen, waar iedereen hetzelfde vindt. Bill Bishop legt in The Big Sort. Why the clustering of like-minded America is tearing us apart uit hoe dat werkt. Noem het ‘de grote schifting’. Ik heb buren met radicaal andere meningen dan ik. Toch drinken we samen koffie, of wat bier. Ze hebben wel gemerkt dat ze sommige grappen beter voor elders kunnen houden.
En ze meldde me:
Hartelijk dank voor uw bijdrage, die wij met belangstelling hebben gelezen. We zijn verheugd u mede te delen dat uw brief is geplaatst in de rubriek Geachte Redactie van de Volkskrant.
Ik reageerde:
geachte redactie,
Dank voor uw bericht.
Maar toch.
Contractueel heeft u gelijk: wie een lezersbrief schrijft aan de krant, aanvaardt meteen dat de redactie hem inkort en daarvoor aanpast.
Inhoudelijk veel minder.
Ik heb mijn brief kort gehouden, met enkel het nodige erin.
Maar door het schrappen van de zes korte lijnen, in feite drie zeer korte gesprekken, “prikkelend geschreven”, die over meningen gaan, gaat mijn brief wel de mist in.
Het verband tussen het begin en het einde verdwijnt.
Ik troost me met de gedachte dat niemand van de lezers me kent.
Maar vraag me ondertussen wel af of J.B. uit Zeist, op wiens brief ik reageerde, wel heeft bedoeld en geschreven wat in uw krant heeft gestaan.